Qoyun ili

Bilirsiniz kənd yerlərində həyat mərkəzlərə nisbətən bir az fərqlidir. İnsanlar daha mehriban olur, daha söhbətcil olurlar. Nə isə yeni ildən bir gün sora kənddə cimgədə oturmuşduq. Çay içib söhbət edirdik. İçəridəkilərdə kimisi domino oynayırdı, kimisi nərd oynayırdı kimisi də ağız-ağıza verib yoxluqdan, bahalıqdan, qiymətlərdən danışırdı. Çox vaxt söhbətin sonu gəlib ölkə siyasətinə, Amerikanın suriya siyasətinə çıxırdı. Ən sonda da hörmətli izzətli, sayılıb seçilən məmurlarımızın belə ağıllarına gəlməyən ideyalar yaranırdı.
Vallah bizim xalq savadlı xalqdır. Hətta o qədər savadlı, uzaq görən, çox bilmiş xalqdır ki bütün dünyanın problemlərini bir çaynik çayı bitirənə qədər həll edirlər. Bir çatışmazlıqları var ki, o da öz problemlərini həll etmək heç vaxt ağıllarına gəlmir.
Gərək belələrindən bir maşın yığıb aparsınlar ağ evə ya da kremlə. Bütün problemlər bir həftəyə qalmaz həll olunar.
Biri- bu il əsl bizim ilimizdir.
O biri- nə ilidir ki bu il.
Biri- sənin deyəsən dünyadan xəbərin yoxdur e, bu il qoyun ilidir.
Digəri- daha bunun nəyi bizim ilimiz oldu ki? Biz qoyunuq?
Biri- ay balam kəndçinin nəyi var nəyi yox bir qoyundur bir də 3-5 toyuqdan zaddan olur da.
Kənardan oturub buların söhbətlərinı qulaq asa-asa çayımı içirdim.
Üstündən hüç iki həftə keçməmiş təsadüfən yenə bunlarla yan-yana stolda əyləşməli oldum. Biri O birinə deyirdi ki yadındadır deyirdin bizim ilimizdir bu il? Bax həqiqətən də bizim ilimiz imiş.
Digəri- Necə yəni?
Biri- bəs bilmirsən axşam benzinin qiymətini qaldırıblar. Gözləyiblər ki biz yuxuya gedək ondan sora qaldırsınlar. Sağolmuşlar da bizi lap qoyun yerinə qoyublar ee yaxşı ki axşam oyaq idim.

O tərəflər…

O tərəflərin yazı yayı daha gözəl olur. Təbiyyətinin füsünkarlığı, cah cəlalı bir sözlə insanı ovsunlamaq üçün burda her şey var.

93-dən bərə bir hissəsi ermənistan tərəfindən işğal olunan Fizulidən danışmaq isdəyirəm. Bəlkədə deyəcəksiniz hansı cah-cəlaldan dəm vurursan xaraba qalmış kəndlərini görməmisənmi? Bəli görmüşəm həmdə aylarla o dağılmış, yandırılmış evlərin arasından keçərkən ürəy ağrısını hiss edərək görmüşəm. Rayon mərkəzinə gedən yolun qabağını kəsən daşları, ot basmış asfalt yolun bütün ağrı acısını sinəmdə çəkərək izləmişəm.

Ancaq nə dağıntılar, nədə ki millətin bu torpaqlara qarşı vəfasızlığı onun cah-cəlalını poza bilməyib, qürurunu qıra bilməyib.

Hələ Fizulinin bizdə olan kəndlərinin tarix hopmuş daşları, küçələrini demirəm. Insanı özünü başqa aləmdə hiss edir buralarda.

Aprel may aylarında uzaqdan da olsa görmək olur Fizulini. Alxanlıdan baxdıqca o dağları, dağların döşündə üstü parıldayan evlər, gecələr yollarında ulduz kimi sayrışan işıqlar. Bu gün o Fizulinin işığını erməni yandırsada, o üstü parıldayan evlərində düşmən yaşasada bizimdir o ellər, o obalar.

İnsan hərbi xidmətdə olanda daha çox əzab çəkir. Silah əlində, erməni səndən ən uzaqı yarımsaatlıq məsafədə amma heç nə edə bilmirsən. Bəzən bir daş məsafəsində dayanıb torpağın bağrında oyulmuş səngərdən baxmaq incidir insanı. Gözlə görüb ayaqla gedə bilməmək toxunur insana. Mən orda əmin oldum ki, biz heç də düşməndən qorxmuruq, qorxub qaçmamışıqda. Biz kimlərinsə qurbanına çevrilmişik. Avtomatına söykənib yanıqlı yanıqlı oxuyan əsgərin gözlərində gizlənib xilasımız.

Əmim Fizuli döyüşlərində iştirak edib. Yanıma gələndə gözlərinin dolduğunu unuda bilmirəm. Gün ərzində onlarla insanın gəlib uzaqdan dədə-baba yurduna baxması, döyüş yoldaşlarını xatrlayıb ağlayanların göz yaşları insanın ruhuna xəncər kimi saplanırdı.

Amma Fizuli o cahcəlalını hələ də insanın ruhunda hiss etdirir. Ora başqa dünyadır. Orda tarix özü danışır hər şeyi insana.

Yazmaq istəyib yaza bilməyəcəyi hisslərlə dolur insan oralarda. Qarşımızdakıların da kim olduğunu orda öyrəndim, arxa arxaya atılan iki güllədən qorxub yuvalarına doluşan dovşanlardan seçilməyən düşmən dayanıb qarşımızda.

Əli qanlılar

Dünyanın şahidi olduğu ən qəddar, ən zalım insanlara zülm etməkdən zövq alan liderlerdən bir neçəsi ilə tanış edəcəm sizləri.

PolPot təşkilatının lideri Qahmər Rouge. Kambociyanın əhalisnin demək olar yarısını qətlə yetirib.